De Watermolen Bels en de watermolen Frans
De watermolens Bels en Frans liggen in het dal van de Mosbeek.
Dal van de Mosbeek
Het gebied van de Mosbeek ligt in het noordoosten van Twente (ten noorden van Vasse) en is van een bijzondere landschappelijke schoonheid. Heuvels en dalen met een zeer gevarieerde, prachtige flora en fauna kenmerken dit gebied. Bijzondere planten zoals koekoeksbloem, vogelmelk, margriet en goudveil komen hier ook voor. Essen, 'bergen', heidevelden met jeneverbes, beken, bossen, weilanden, houtwallen en bronnen zorgen voor een grote verscheidenheid in het landschap. Het Streu en de Galgenberg vormen onderdeel van dit natuurreservaat. Het water van de (Mos) beek werd niet alleen gebruikt om in te wassen en uit te drinken maar ook als energiebron voor de watermolens.
Naast de Mosbeek ligt de fraaie Mander-esch met de cultuurgronden. Van oorsprong is het dal van de Mosbeek grotendeels nat gebied. Door de speciale samenstelling van de bodem, (zand, grint en leem) komt er op veel plaatsen, soms ook op de heuvels, water uit de grond opwellen. Dit water kan door de klei en leemlaag niet wegzakken en komt zo aan de oppervlakte. In heel kleine beekjes stroomt het omlaag en komt uit in de Mosbeek. In het gebied van de Mosbeek zijn op veel plaatsen eeuwenoude houtwallen die vooral bestaan uit eiken, hazelaar en sleedoorn.
Het Dal van de Mosbeek is een buitengewoon bijzonder gebied met prachtige bronnen en beken met watermolens en een afwisselend glooiend landschap. Twee ijstijden vormen de oorsprong van dit gebied. De grond bestaat uit keileem en dekzand, die op sommige plekken slecht doorlatend is waardoor bronnen van grondwater ontstaan met prachtige bloemenweiden in het voorjaar en de zomer. Deze bronnen zorgden voor het ontstaan en het voortbestaan van de Mosbeek.
Langzaam welt het water uit de grond op, onophoudelijk. Eerst komt er een grote plas dan stroomt dan stroomt het traag naar beneden, waar het in een smal gootje verder gaat. Hier vormen verschillende stroompjes samen de Mosbeek.
Dal van de Mosbeek in: https://www.landschapoverijssel.nl/noord-twente
https://www.landschapoverijssel.nl/gebieden/dal-van-de-mosbeek
Een watermolen
is een molen die het stromen van vallend water, bijvoorbeeld in een beek of een rivier, door middel van een waterrad omzet in rotatie-energie, die nuttig kan worden gebruikt voor het malen van graan of het persen van olie.
De watermolen Bels is een bovenslagmolen.
Een bovenslagmolen wordt vooral toegepast op beekjes met een zwakke stroming. Om de kracht van het water optimaal te benutten wordt een beekje met een goot omgeleid om het zo boven op het rad te laten stromen. Soms wordt er voor de molen ook nog een molenvijver aangelegd, een soort stuwmeertje, zodat er minder snel watertekort ontstaat bij het malen.
Zie: www.waterradmolens.nl linker kolom naar beneden scrollen, naar Overijssel en dan naar Bels
Zie verder: https://en.molendatabase.nl/nederland/molen.php?nummer=791
Restaurant watermolen van Bels
Het restaurant met open haard ziet er schitterend uit en het bijbehorende terras met de loslopende kippen geeft een fantastische sfeer. Voor kinderen is er een afgebakend speeltuintje gemaakt.
Vanwege deze idyllische ligging hebben nogal wat watermolens ook een horeca-functie. Nieuw is dat niet, want ook vroeger bevond zich veelal een café bij een watermolen. Daar wachtten de boeren tot ze aan de beurt waren om het koren te laten malen. Uit die tijd stamt het spreekwoord „Wie het eerst komt, het eerst maalt”.
Martin Bels (de eigenaar van restaurant Watermolen Bels) in Mander vermaakt zijn gasten periodiek met oa het zingen van populaire operettes en populaire opera's.
Zie ook https://www.watermolenbels.nl/
Het mooie landelijke terras met een door bosschages ('bosjes') afgeschermde kinderspeeltuin.
Zeer korte wandeling van het restaurant Bels met de watermolen naar de Watermolen van Frans
2 Nu na de gebouwen en schuur klein pad RA;
3 Over kleine brug (over de Mosbeek) rechtsom wandelen we over klein, smal pad;
4 We wandelen langs de schuur en de watermolen;5 Links van ons vele kleindieren!
6 We komen uit op een plek en kijken naar de voorzijde en het restaurant;
7 We wandelen omhoog en gaan rechts aanhouden richting watermolen Frans;
We zien links en recht mooie doorkijkjes!
9 We vervolgen al ”kuierend” onze wandeling en gaan door het hek en steken de verharde weg over en gaan RD naar de molen van Frans;
10 We wandelen naar de watermolen van Frans en de vijver;
11 We gaan de molen van Frans weer verlaten en gaan de verharde weg LA (Oosteriksweg);
rechts van ons zien we een prachtig heuvelachtig gebied met oa orchideeën;
12 Bij 3-sprong van verharde wegen LA (haaks terug, Bergweg);
we komen langs de vijver van de watermolen Bels;
13 Bij de eerste ingang wandelen we via een pad (hoofdingang) naar het terras van Restaurant Bels, waar ons een mooie verrassing wacht.
Foto 'gemaakt tijdens deze korte wandeling:
J. Polman
 |
| Het gezellige terras. Watermolen Frans De watermolen Frans is ook een bovenslag watermolen en ligt in het dal van de Mosbeek aan de Oosteriksweg 26. De huidige functie is korenmolen. Bij goed weer is de molen het gehele jaar door te bezichtigen. Rondleiding: iedere zondagmiddag vanaf 12 uur. Maaldemonstratie: iedere 1e, 3e en 5e zondag van de maand van 13.00 tot 16.00 uur. |
Achter de watermolen van Frans ligt de 'Reuterij', een voorbeeld van een vijver met kwelwater. Hier zijn restanten vlas gevonden, die herinneren aan het oude gebruik van de vijver als 'reute' (plaats waar men het vlas te weken legde). Ook de Mosbeek had hierin een belangrijke functie en deze werd daarom ook wel 'Vlasbeek' genoemd.
Infocentrum ijs & es
Gebouw infocentrum
In het spoor van het ijs.
Een es is een bolling in het landschap; op deze bolling begon mannen vroeger vaak met landbouw. Om de grond vruchtbaarder te maken bracht men “heideplaggen met mest” op de es aan. Langzamerhand werd de es zo steeds hoger. Op de es stond meestal een eenzame boom als baken. Miljoenen jaren geleden bevond zich op de grond van de omgeving van de Mosbeek een herbruikbare gletsjer, een droge woestijn, een tropische zee én vochtige moerassen. Hoe al deze verschillende landschappen in de loop der tijd zijn ontstaan en hoe ze ook weer verdwenen, kom je te weten in het Infocentrum IJs & Es in Bezoekerscentrum Dal van de Mosbeek.
Iedere dag (onbemand) geopend van 10.00 tot 18.00 uur Parkeerplaats aanwezig
Zie ook:
https://www.staatsbosbeheer.nl/natuurgebieden/twente/bezienswaardigheden/infocentrum-ijs-en-es
No comments:
Post a Comment